Geri dönüşüm kısacaatıklardan hammadde üretimidir. Yani diğer bir deyişle atık maddelerin veya çöplerin tekrar kullanılması için işlenerek hammadde elde edilmesidir. Geri dönüşüm; yeniden değerlendirme imkanı olan maddelerin kimyasal ya da fiziksel işlemleri geçirmesinin ardından üretime dahil edilme sürecini kapsar. Bu nedenle kaynak israfını önlemek ve olası enerji krizlerinin yaşanmaması için ülkeler açısından geri dönüşüm çok önemli bir yer tutmaktadır. Günlük hayatta kullandığımız birçok atık madde birçok ürünün üretilmesinde hammadde olarak kullanılabilmektedir. Alüminyum, kağıt, cam, plastik, metal atıklar geri dönüşümü sağlanabilen başlıca ürünlerdir. Ancak her madde için uygulanan geri dönüşüm sistemi aşamaları ve uygulamaları farklıdır. Bucada hurdacı hizmeti vermemizin yanında daha yeşil bir dünya için çabamızda oldukça fazladır.
Başlıca geri dönüşümü sağlanabilen maddeler;
- Plastik
- Cep telefonu, bilgisayar gibi elektronik aletler
- Demir
- Bakır
- Çelik
- Ahşap
- Beton
- Pil
- Motor yağları
- Evsel yağlar
- Cam
- Kağıt
- Alüminyum
- Araç aküleri
- Buzdolabı motorları
- Jeneratörler
- Klima motorları
- Radyatörler
- Beyaz eşya
- Tekstil ürünleri
- Mobilyalar
- Hurda taşıtlar
- Kimyasal atıklar
Bunların yanı sıra geri dönüşümü sağlandığı sanılan aslında geri dönüşümü sağlanmayan maddeler de bulunmaktadır. Bir kerelik üretilen, atık olarak nitelendirilemeyen ve geri dönüşümü gerçekleşmeyen maddeler;
- Plastik ve naylon poşetler,
- Strafor köpükler
- Islak mendil kağıtları
- Yağlı pişirme kağıtları
- Bebek bezleri
- Ampul
Geri Dönüşümün Tarihçesi?
Geri dönüşümün Dünya tarihindeki yerine baktığımızda öncelikle kıtlık gibi çekilen ekonomik sıkıntıların ve uzun yıllar süren savaşların çok etkili olduğu ortaya çıkmaktadır. Geri dönüşüme ihtiyaç savaş zamanlarında kendini iyice belli etmiş ve ne kadar önemli olduğu anlaşılmıştır. Uzun süren 2.Dünya Savaşı gibi savaşlarda ortaya çıkan hammadde sorunu geri dönüşüme yoğunlaşılmasını sağlamıştır. Elindeki metallerin çoğunu savaş yıllarında kaybeden ülkeler insanlardan metalleri ve fiber atıkları toplamalarını isteyerek ve bu konuda ilanlı, afişli kampanyalar yürütmüşlerdir. Böylece savaş sırasında çekilen hammadde sıkıntıları ortadan kalkmıştır.
Örneğin ABD geri dönüşüm kampanyasını vatanseverlik ile ilişkilendirmiştir. Japonya ise geri dönüşümün ne kadar avantajlı olduğunu far etmiş ve kaynaklarını koruma politikasını savaş sonrasında da devam ettirmiştir.
- Sanayi devriminden önceki dönemlerde Avrupa’da bronzlar ve metaller eritilerek yeniden kullanılmaya başlanmıştır.
- İngiltere’de yanan ağaçların külleri tuğla yapımında kullanılmıştır.
- 1800’ lü yıllarda gazlı içecek kutuları depozitolu sistem ile satışa sunulmuştur.
- Benjamin Law kumaş atıklarının geri dönüşümünü sağlayarak saf pamuk elde etmiştir.
- Dünya Savaşı’nda ekonomik sıkıntılar geri dönüşümü kaçınılmaz kılmıştır. İnsanlara metal ve evsel atıkların geri dönüşüm için önemi anlatılmaya çalışılmış ve geri dönüşüm vatanseverlik ile ilişkilendirilmiştir. Savaşın kazanılmasında geri dönüşümün önemi üzerine vatandaşlar arasında bilinçli bir kampanya yürütülmüştür.
- Günümüzde ise geri dönüşüm Dünya’nın birçok gelişmiş ülkesinde yapılmaktadır. Hatta geri dönüşüm ülkeler arasında gelişmişlik düzeyini gösteren bir olgu haline bile gelmiştir. Avrupa Birliği geri dönüşüm noktasında girişimcilere çeşitli teşvikler yapmakta ve üye ülkelerinden atıklarını geri dönüştürme şartını aramaktadır.
Geri Dönüşüm Neden Önemlidir?
Geri dönüşüm önemlidir. Çünkü çok önemli bir amaca hizmet etmek adına birçok gelişmiş ülkede geri dönüşüm çalışmaları yapılmaktadır. Geri dönüşümün amacı yeni hammadde kullanmadan atık maddelerden yeni ürünler elde etmektir. Dünya’ da hızla gelişen sanayileşme beraberinde hammadde ihtiyacını da doğurmuştur. Birçok sanayi kuruluşu pahalıya hammadde satın almak yerine daha az maliyet ile atık maddeleri tekrar dönüştürerek hammadde olarak kullanmayı tercih etmektedir. Hammadde satın almak yerine geri dönüşüm yolu ile atık maddeleri üretim sürecinde tekrar kullanabilir hale getirmek ekonomik açıdan çok fazla fayda sağlamaktadır. Geri dönüşüm sistemi hem çevre sağlığı hem de ülke ekonomisine yaptığı katkılar bakımından her zaman çok önemli bir konu olmuştur. Örneğin alüminyumun geri dönüşüme kazandırılması ile % 35 oranında enerji tasarrufu sağlanmaktadır. Bunun yanı sıra çevre kirliliğini durdurmanın en etkili yollarından biri de geri dönüşüm olmaktadır. Kullanılmış kağıdın geri dönüşüme kazandırılması ile hava kirliliği % 74 – 94, su kirliliği % 35, su kullanımı ise % 45 oranında azalmaktadır. Yine bir ton kağıdın geri dönüşüme kazandırılması ile 17 ağaç kesilmekten kurtarılmış olmaktadır. Geri dönüşüme kazandırılan her 1 ton cam ile 100 litre petrol maddesinin tasarruf edilmesi sağlanır. Ayrıca geri dönüşüm; her geçen gün artan dünya nüfusu sebebiyle daha fazla tüketilen su, orman, petrol ve maden gibi doğal kaynakların daha az kullanılmasını da sağlamaktadır.
Geri dönüşüm ile kitap, defter yapılır, elektrik enerjisi üretimi sağlanabilir, tekstil sektöründe en çok kullanılan hammadde olan elyaf plastiğin geri dönüşüm ile üretilir. Geri dönüşümün faydaları şu şekildedir;
- Tükenebilir kaynaklarımızı geri dönüşüm sistemi ile koruyabiliriz.
- Enerji tasarrufu sağlanır.
- Çevresel atık sayısı azalır.
- Ülke ekonomisine katkı sağlar.
- İşsizlik oranı azalır.
- Çevre kirliliği önlenmiş olur.
- Geleceğe ve ülke milli gelirine katkı sunar.
- İstihdamı artırır.
- Katı atık miktarının da azalması sağlanmış olur.
- Hammadde maliyetini azaltır.
- Ekonomide dışa bağımlılığı azaltır.
- Ülkeye döviz girişi sağlanır.
