Atık Kağıt Nedir?
Herhangi bir nedenden dolayı fonksiyonunu tamamlayarak kullanılamayacak halde olan ve elden çıkarılan tüm kâğıt çeşitleri ve kartonlara atık kâğıt veya hurda kağıt denir. Bu tür kâğıtların yanında hatalı baskısı yapılmış gazete, kitap, dergi ve tek kullanım için tasarlanmış kâğıtlar da atık kâğıt olarak da adlandırılır. Ancak tek kullanım için tasarlanmış kağıt havlular, peçeteler, tuvalet kağıdı gibi emici kağıtlar ve hijyen amaçlı kullanılan kağıtlar geri dönüştürülemezler. Bu nedenle atık kâğıt olarak kabul edilmezler. Bucada hurdacı hizmeti veren Hurdacı Muhsin kağıt geri dönüşümünün önemi konusunda aşağıdaki bilgileri paylaşmıştır.
Kâğıt Geri Dönüşümün Önemi
Kâğıt, geri dönüşüm sisteminde uygulanabilirliği açısından en kolay olan geri dönüşüm malzemelerinden biridir. Kâğıt geri dönüşümü çevreye önemli faydaları olan bir geri dönüşüm çeşididir. Çünkü hepimizin de bildiği gibi kağıt üretiminde ağaç ve doğal kaynaklar kullanılmaktadır. Geri dönüşüme kazandırılmış kâğıtların tekrar kullanılması hava kirliliğini % 74-94, su kirliliğini % 35, su tüketimini ise % 45 azalttığı görülmüştür. Bununla birlikte 1 ton atık kâğıdın tekrar kullanılmasıyla en az 17 ağacın kesilmesinin önlendiği bilinmektedir. Ayrıca 1 ton kâğıt atığının geri dönüştürülmesi ile birlikte ortalama olarak 20-25 çekirdek yapıdaki ailenin tüketeceği elektriğin tasarrufu sağlanmış olur. En az 3 ailenin 1 ayda tüketeceği su tasarrufu sağlanır. 17 yetişkin ağacın korunması sayesinde ise 34 kişinin oksijen ihtiyacı sağlanmış olur. 1 ton kullanılmış kâğıdın geri dönüşüme kazandırılması ve 17 yetişkin ağacın kesilmesinin engellenmesi 12400 metreküp karbondioksitin emilmesine ve bununla birlikte 12400 metreküp oksijen gazının üretimine katkı sağlamaktadır.
Atık kâğıtların geri dönüşümde kullanılmaması durumunda Türkiye’de günde 175 hektar, dünyada ise her dakikada 110 bin hektar ormanlık alan yok olmaktadır. Bunun ülkemize ve dünyamıza getireceği ekolojik zarar hiçbir ekonomik bedel ile ödenmez.
Kullanılmış Kâğıt Nasıl Geri Dönüştürülür?
Kâğıt geri dönüşüm nasıl yapılır konusuna geçmeden önce geri dönüşümde kullanılabilen kâğıtlara örnekler verelim; öncelikle hepimizin bildiği gibi kitap, dergi, gazete, katalog, defter, broşür, karton en önemli kâğıt geri dönüşüm malzemeleridir. Bunların yanında not kâğıtları, kâğıt torbalar, sigara paketi kâğıtları, plastik içermeyen bisküvi kâğıtları, prospektüsler, bilgisayar kağıtları, formlar geri dönüşüme kazandırılabilir. Ancak yağlı ve ıslanmış kâğıtlar, tuvalet kâğıtları, havlu kâğıtlar, ıslak mendiller, duvar kâğıtları, yapışkanlı ve mumlu kâğıtlar, kaplama kâğıtları geri dönüşüm sisteminde kullanılmamaktadır.
Peki, kâğıt geri dönüşümü nasıl gerçekleşir sorusunu inceleyecek olursak öncelikle farklı boyutlarda olan atık kâğıtların düzenli bir şekilde geri dönüşüm işleminden geçirilmesi için küçük parçalara ayırılması gerekmektedir. Ardından küçük parçalara ayrılan atık kâğıtların üzerindeki boya, mürekkep, yapıştırıcı gibi maddelerin temizlenmesi gerekmektedir. Bunun için de yaygın olarak uygulanan işlem parçalanmış atık kâğıtların ıslatılması işlemidir. Geri dönüşüm tesislerinde bu temizlik için bazı kimyasallar ve karışımlar da kullanılmaktadır. Ancak su, kâğıdı katkı maddelerinden temizlemek için en çok kullanılan maddelerden biridir. Fakat bu işlemlerin her birinin belirli sıcaklık ve kontrol altında gerçekleşmesi gerektiği unutulmamalıdır. Kâğıtlar üzerinde boya, mürekkep, resim gibi şeylerin temizlenmesinden sonra sıra atık kâğıtlar üzerindeki katı parçacıkların temizlenmesi işlemine gelmektedir. Bu aşama geri dönüşümü sağlanacak olan kâğıdın istenilen sağlamlıkta ve saflıkta olması için yapılan bir işlemdir. Bu işlem esnasında hamur haline getirilmiş atıklar yabancı maddelerin temizlenebileceği eleklerden geçirilir. Bu süreçte kâğıtta elde edilmek istenen kaliteye göre çok daha küçük çaplı elekler tercih edilir. Son işlem olarak kâğıtta istenen renge ve saflığa göre geri dönüşüm uygulaması yapılır. Bu işlem yıkama ve yüzdürme yöntemi kullanılarak yapılır. İşlem sırasında geri dönüştürülmüş kâğıttan mürekkep gibi kalıntılar temizlenir ve beyaz kâğıt elde edilir. Tüm bu işlemler sonucunda kâğıt üretiminde kullanılacak olan hammadde elde edilmiş olur. Hazırlanan kâğıt hamuru çeşitli kimyasal maddeler ile karıştırılarak kâğıt üretim makinelerine gönderilir. Bu işlem esnasında da su hamurda çekilmeye başlar ve lifler birbirine bağlanarak tabaka oluştururlar. Bu tabakada yer alan su, bir sonraki aşamada yüksek ısıdaki metal silindirlerde kurutulup düzleştirilerek kâğıt oluşturulur. Bu şekilde de kâğıt kullanıma hazır hale getirilmiş olur.
Sağlıklı bir geri dönüşüm sisteminin oluşabilmesi için iyi organize edilmiş bir toplama sisteminin de olması gerekmektedir. Bu tür toplama sistemleri belediyelerin de yüklerini hafifletebileceği gibi, kâğıt atıkların çöplüklerde bertaraf edilmesini de önlemektedir. Ülkemizin en büyük şehirlerinden biri olan İzmir’de her gün birbirinden farklı sektörlerden birçok atık kâğıt çıkmaktadır. Ancak önemli olan bu atık kâğıtların tekrar geri dönüşüm sistemine kazandırılmasıdır. Kâğıt hurda ve birçok malzemenin geri dönüşüm sistemine dâhil edilmesi sürecinde İzmir’de öncü kuruluş olan Hurdacı Muhsin, Buca’da hurdacılık sektöründe 25 yıldır hizmet vermektedir. Bu katkısı ile hem ülke ekonomisine hem de doğaya önemli kazanımlar sağlamaktadır.
